Mijn ouders houden van klokken. Ik ben opgegroeid met een klok die flagrant aanwezig was. Hij is er helaas nog steeds. De klok bevat gravures met daarop aan de ene kant een engel met een zandloper in zijn hand en aan de andere kant een skelet, wederom met een zandloper. Een vanitas afbeelding met een ietwat lugubere herinnering aan het feit dat je tijd met iedere minuut korter wordt. Toen ik een paar jaar terug mijn spullen aan het uitselecteren was, trof ik de materialen aan voor een kunstwerk dat ik ooit had willen maken. Het waren een klok, een touw en een veiligheidsoverall. Als puber wilde ik al graag gestalte geven aan het concept tijd, en die dan, zodra hij zijn ware aard openbaarde, verhangen.
Inmiddels hebben ze twee klokken. Eentje geeft zelfs twee keer achter elkaar, zeer luid, aan hoe laat het is. Voor het geval je vergeten was dat de tijd onder je weg tikt. Een vriend van me merkte op dat veel oudere mensen klokken in huis hadden die van zich lieten horen. Hij zei: ‘het is alsof die oudjes zitten te wachten op hun tijd’.
Bijna net zoveel als ik klokken haat, haat ik verjaardagen. Alsof het een heuglijk feit is dat je weer een jaar dichter bij de dood bent! En dan hebben we het niet over het geforceerde karakter van die evenementen gehad.
Daarbij is de klok een uitvinding van de industrie. Als niet alle radartjes die de fabriek werkend houden op dezelfde afgesproken tijd komen opdagen, stort het systeem in elkaar. Tijd buiten de werkcontext bestaat alleen in de vorm van zonsopgang en ondergang, en alles daar tussenin.
Je zou de fascinatie met de klok ook kunnen interpreteren als een aanmoediging om je beperkte tijd wijs te besteden, zoals Tyler Durden in de film Fightclub zegt: ‘This is your life and it’s ending one minute a time.‘ Blijkbaar heeft die klok een ambivalent effect op mij gehad. Want hoezeer ik de luidruchtige en alles bestierende tijd ook haat, ik koester mijn tijd als een goede vriend. En ik voel wel degelijk de tijdsdruk om alles uit mijn leven te halen.
Van tijd hoor je je niet bewust te zijn maar het heeft ook iets moois om je bewust te zijn van tijd. Veel mensen zeggen dat de tijd sneller gaat als je ouder wordt. Waarschijnlijk omdat er naarmate je ouder wordt steeds minder dingen nieuw zijn. Misschien is het medicijn voor een langer leven dus het blijven ervaren van nieuwe dingen. Ik wil de tijd voor blijven. Maar soms zou ik hem ook willen terugdraaien. Naarmate mensen ouder worden, wordt de tijd met hen ook korter.
De klok in kwestie heeft ook nog zo zijn gebruiksaanwijzingen. Zo nu en dan houdt hij ermee op en moet je zijn uurwerk opnieuw aanzwengelen. Eigenlijk geef je dan zelf de tijd weer een zetje om door te gaan. Lieve mam en pap, wie weet komt er nog een tijd dat ik die kutklok ga missen. Als ik de tijd ermee kon terugdraaien, zou ik hem misschien wel ophangen.